Scharmer en ik
Otto Scharmer is de auteur van een veel gelezen boek over de U-theorie. Vooral veranderaars en organisatiedeskundigen hebben het boek uit 2009 in hun boekenkast staan of hebben er anderszins kennis mee gemaakt. De ondertitel leiding geven vanuit de toekomst die zich aandient geeft mooi weer, waar het in het boek om draait: het binnen een bepaalde context leren jezelf sturing te geven vanuit signalen die tot je komen, ook al zijn die nog behoorlijk diffuus. Het besef van de noodzaak tot verandering, omdat het leven, de inspiratie en de resultaten uit mensen en organisaties verdwenen zijn, leidt tot doorbraaksituaties waarin het oude vervangen wordt door het nieuwe.
Ik heb dit ‘vervellingsproces’ aan den lijve ondervonden en heb in die zelfde periode ontdekt dat de inzichten en lessen uit het kloeke boek mij niet onberoerd hebben gelaten. Het is niet zozeer dat ik iets met Scharmer heb gekregen, maar omgekeerd: Scharmer heeft iets met mij gekregen. Het door hem beschreven proces van open kijken, open voelen en open willen leek erg veel op mijn eigen proces van verandering in denken, voelen en willen. Ik begon te begrijpen dat ik niet meer paste in organisaties, waarin hoofd, hart en handen niet in balans zijn. Ik hoorde in de organisaties, waarin ik werkte de stem van angst, gevolgd door blinde actie, van cynisme, gevolgd door eindeloos praten en van oordeel, gevolgd door eindeloze reflecties. Maar wat ik me het meeste gewaar werd, was de onmacht van mensen in organisaties om eerlijk te zijn en te erkennen dat we in onze systemen aan het vastlopen zijn en dat nieuwe perspectieven omarmd moet worden door in beweging te komen, te onderzoeken, te ontdekken, te waarderen en te ontwikkelen.
De ontmoeting met Scharmer is niet beperkt gebleven tot kennis nemen van interessante inzichten, maar heeft mij ook geïnspireerd om in mijn dagelijkse en professionele handelen bewust in het Hier & Nu bezig te zijn en om in samenwerking met anderen te werken aan een betere toekomst. Het met elkaar realiseren van goede intenties en dat te doen vanuit een open, onderzoekende en experimenterende houding geeft mij meer rust en ruimte dan ik twee jaar geleden voor mogelijk had gehouden. Van vereist manager die op de winkel moest passen mag ik weer verbinder worden van mensen rond ideeën en om samen met mensen te ontdekken hoe je leiding kan geven aan jezelf en aan je omgeving, waar je onlosmakelijk deel van uitmaakt. Ik doe dit vanuit een diep en gedeeld vertrouwen in een betere toekomst voor mensen, organisaties en samenleving als geheel.
Hoe geduldig papier ook is, ik raad ook bestuurders en leidinggevenden in de publieke sector aan met Scharmer’s opus magnum te gaan stoeien en je te laten verrassen. Elk idee dat tot realisatie leidt is er één! En zonder dat je het weet sta je al met een been in de toekomst. Het is een kwestie van tijdig het andere been bijtrekken.